Η πολιτική στην Αγγλία είναι μια βρώμικη δουλειά, ένας διπρόσωπος Ιανός, που κατασκευάζει τους δικούς της κανόνες ενώ προσπαθεί να κρυφτεί πίσω από επιτήδειες τεχνικές μάνατζμεντ των πρόσφατα ανακαλυφθέντων ικανοτήτων του κράτους να ξεπουλάει ένα μέρος του δημοσίου τομέα ενώ φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Στη Βρετανία έχουμε μία έννοια που αποκαλείται Κοινωνική Δημοκρατία, το οποίο σημαίνει να εισέρχεται η δύναμη του εκλογικού σώματος στην καρδιά της εκλογικής διαδικασίας, δηλαδή διασφαλίζεται η συνθήκη ότι οι πολιτικοί «ηγέτες» μας κυβερνούν με την συγκατάθεσή μας. Πρόσφατα το βρώμικο μέρος της πολιτικής συγκρούστηκε με τις συντεχνιακές τεχνικές και παρήγαγε μια από τις μεγαλύτερες μάχες του πολιτικού σκηνικού.
Η μάχη έγινε μια υπόθεση προς μελέτη, όσον αφορά στο πως η γνώμη των πολλών παραμερίστηκε ώστε να προστατευθεί η ιδεολογία της κυρίαρχης ελίτ.
Το N.H.S. (ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ) είναι ένα από τα λίγα εναπομείναντα σύμβολα του βρετανικού κράτους πρόνοιας. Η ύπαρξη αυτού του «Κράτους» πάντα επικαθόταν άβολα στον δημόσιο βρετανικό ψυχισμό. Υπήρχε για να προστατεύει τους πολίτες από ένα μέλλον γεμάτο φτώχεια και απώλεια της ελπίδας. Παρά τους αδέξιους μηχανισμούς του, το Κράτος Πρόνοιας κατάφερε να ενσωματώσει τους περιορισμούς του κράτους προσθέτοντας το στοιχείο ότι το Κράτος παίζει πρωταρχικό ρόλο στη διαδικασία υποστήριξης των πολιτών του. Επίσης λειτουργούσε ως «νεκρή ζώνη» ανάμεσα στον επαναστατικό σοσιαλισμό και τον ανεξέλεγκτο καπιταλισμό.
Το N.H.S. ήταν/είναι το πολύτιμο πετράδι στο στέμα του Κράτους Πρόνοιας: ήταν και είναι ένας δημόσιος θησαυρός, αν και όλοι γκρινιάζαμε γι' αυτό. Αλλά η ύπαρξη του είναι μια ενόχληση για την ιδεολογία του νεοφιλελευθερισμού. Ιδιαίτερα τώρα που η αναδυόμενη ακραία καπιταλιστική ατζέντα ρίχνει ανάθεμα στο Κράτος Πρόνοιας για να εξυπηρετήσει τους πολιτικούς στόχους του.
Αλλά ένα μέρος του Κράτους Πρόνοιας, που παρέμενε έξω από τη σιδηρά γροθιά της δεξιάς πολιτικής σκέψης ήταν το N.H.S. Aν και πολλοί πολιτικοί της Δεξιάς ήθελαν να δουν τον θάνατο του N.H.S. κατανοούσαν τις πολιτικές διακλαδώσεις, ακόμη και μιας υπόδειξης για την εγκατάλειψη των αρχών και των αξιών του. Στον πυρήνα της φιλοσοφίας του N.H.S. βρίσκεται η έννοια ότι η υπηρεσία είναι δωρεάν από το σημείο εισόδου.
Είναι η ιδέα των δωρεάν υπηρεσιών υγείας που εξάπτει όσους υποστηρίζουν τις δεξιές, μονεταριστικές πολιτικές.
Το N.H.S. είναι ένας θεσμός που έχει ευρέως ενσωματωθεί στις αξίες της βρετανικής κοινωνίας. Το θεωρούμε ως δεδομένο. Μέσα από τον δικό του ιδιοσυγκρασιακό τρόπο η υπηρεσία ενώνει την κοινωνία και δίνει έμφαση στις θετικές έννοιες των κοινών αξιών και εμπειριών.
Αλλά για το βρετανικό Συντηρητικό Κόμμα (Tory) το N.H.S πάντα συμβόλιζε την «καταστροφική» δύναμη του Κράτους. Επίσης, για να προσθέσει προσβολή στο τραύμα, ήταν, για την νοοτροπία των Tories, το τελευταίο ένδυμα ενός αχαλίνωτου σοσιαλισμού. Είναι σταθερά ενσωματωμένη στο D.N.A. των Tories η φιλοδοξία να δαμάσουν αυτό το άγριο θηρίο και να το φέρουν μέσα στο κλουβί της ριζοσπαστικής δεξιάς και των αρχών της για μία ελεύθερη αγορά. Αλλά, ακόμη και η Μάρκαρετ Θάτσερ, που πάντοτε ξεβολευόταν για να παινέσει τις υπηρεσίες που έλαβε από τον ιδιωτικό τομέα υγείας και την «στριγκιά» πεποίθησή της στην ελεύθερη αγορά ποτέ δεν τόλμησε να καταργήσει το N.H.S. Παρά την ιδεολογική περιφρόνησή της για οτιδήποτε που σχετιζόταν με δημόσιες δαπάνες, κατανοούσε το συναισθηματικό δέσιμο που συνέδεε την πλειοψηφία της κοινωνίας με αυτή την υπηρεσία.
Κατά συνέπεια, όλοι οι άλλοι Συντηρητικοί ηγέτες «έβγαζαν» το N.H.S. από το πολιτικό «ραντάρ» τους. Ενστικτωδώς, η σκληρή γραμμή που επέβαλλε πολιτικές μεταρρυθμίσεις στο Συντηρητικό Κόμμα υπέφερε από μια βαθιά ριζωμένη αντίληψη που υπαινίσεται ότι το κόμμα είναι το «ΚΑΚΟ ΚΟΜΜΑ» και δεν πρέπει ποτέ να αναλάβει τις τύχες του πολυαγαπημένου N.H.S.
Παρόλα αυτά, υπό τον Τόνυ Μπλερ και το Νέο Εργατικό Κόμμα, πέρασαν κάποιες μεταρρυθμίσεις, οι οποίες εισήγαγαν την ελεύθερη αγορά στο σύστημα. Αλλά δεν έγινε καμιά προσπάθεια για πώληση συνολικά του φορέα. Ούτε επετράπη στην ελεύθερη αγορά να υπαγορεύσει την κατεύθυνση της υπηρεσίας. Στην πραγματικότητα, οι δαπάνες στον τομέα δημόσιας υγείας αυξήθηκαν εντυπωσιακά κατά τη διακυβέρνηση του Νέου Εργατικού Κόμματος. Βέβαια, η γραφειοκρατία αυξήθηκε παράλληλα με τις δαπάνες, αλλά το ίδιο και ο βαθμός ικανοποίησης των ασθενών. Αλλά τα Μ.Μ.Ε. της δεξιάς πάντα εκμεταλλεύονταν τα όποια παράπονα για να υπονομεύσουν τις τεράστιες βελτιώσεις που είχαν επιτευχθεί.
Όταν ο David Cameron ανήλθε στην ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος προσπάθησε να «αποβάλλει τα τοξικά» από την εικόνα του Κόμματος. Η διαχείριση της εικόνας ήταν και είναι, ο υπέρτατος σκοπός του Cameron. Η πιο σημαντική πλευρά αυτής της επικοινωνιακής ατζέντας ήταν η παρουσίαση των Συντηρητικών ως ένα νέο κόμμα που νοιάζεται και εστίασε στο N.H.S. ως ένα μέσο για να βελτιώσει την εικόνα του κόμματός του. Το N.H.S, ισχυρίστηκε, θα ήταν ασφαλές στα χέρια της νέας εκδοχής της πολιτικής σκέψης των Συντηρητικών.
Ο Cameron είχε μια καλή ιστορία να πει, ο γιος του νοσηλεύθηκε στο N.H.S, ενώ έπασχε από μια ανίατη ασθένεια, αλλά δυστυχώς ο γιος του πέθανε. Ωστόσο, ο Cameron πάντα μιλούσε με αυθεντικό πάθος για την περίθαλψη που έλαβε ο γιος του και την υποστήριξη της οικογένειάς του από το N.H.S. Έτσι, στη συνείδηση της κοινής γνώμης, ο Cameron είχε θέσει μια ιστορία που ταίριαζε με το πως αντιλαμβάνεται το κοινό την υπηρεσία. Η ιστορία του Cameron ήταν μια ιστορία οικογενειακής οδύνης που ταίριαζε με τις διαθέσεις της κοινής γνώμης.
Δυστυχώς τα μωρόπιστα Μ.Μ.Ε. δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ να ερευνήσουν βαθύτερα τα θερμά λόγια του Cameron. Και ακόμη πιο σημαντικό ήταν ότι κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να ρωτήσει τον Andrew Lansley, τον σκιώδη Υπουργό Υγείας, τι θα προτίθετο να κάνει το Συντηρητικό Κόμμα με τις δαπάνες για το N.H.S;
Λαμβάνοντας υπόψη την χρηματοπιστωτική κρίση και τις περικοπές των δημοσίων δαπανών, το ερώτημα ήταν πως θα επιβίωνε το N.H.S. Η γραμμή του κόμματος ήταν απλή «το Ν.Η.S. είναι ασφαλή στα χέρια των Συντηρητικών». Ωστόσο, υπήρχαν σχέδια ευρείας αναδιοργάνωσης του N.H.S. που δεν αναφέρονταν στο μανιφέστο του Κόμματος. Ούτε υπήρχε κάποια αναφορά στο μανιφέστο των Lib Dems (Liberal Democrats / Φιλελεύθεροι Δημοκράτες). Και ο Lansley τώρα κόμπαζε ότι θα έβγαζε την πολιτική από το N.H.S. Αυτή η δήλωση έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμό.
Πολλές από τις πιο άκαμπτες ιδεολογίες των Συντηρητικών αφαίμαξαν τον δημόσιο διάλογο. Απέναντι σ' ένα εξουθενωμένο Εργατικό Κόμμα και έναν ηγέτη που κανείς δεν συμπαθεί ή εμπιστεύεται το Συντηρητικό Κόμμα απέτυχε στις εκλογές να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία. Μετά από πολυήμερες κρυφές διαπραγματεύσεις και εκβιασμούς, ο Cameron σχημάτισε κυβέρνηση συνασπισμού με τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες (Lib Dems).
Στην πραγματικότητα, αυτός ο γάμος συμβιβασμού δεν ήλθε ως έκπληξη. Εξάλλου, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες μοιράζονταν τις ίδιες αξίες για την οικονομία με τους Συντηρητικούς. Πράγματι, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες είχαν ήδη εκμεταλλευθεί τις ιδέες της λιτότητας στο κοινωνικό κράτος που εμπεριέχονταν στο «THE YELLOW BOOK». Ο Nick Cleeg έχει την ίδια ταξική προέλευση με τον Cameron. Ανεξάρτητα από το τι θέλουν τα Μ.Μ.Ε. να μας κάνουν να πιστεύουμε, η τάξη είναι ακόμη το δηλητήριο που δεν τολμά να πει το όνομά της σε αυτή την πολιτική διαμάχη.
Έτσι, η πραγματικότητα του πολιτικού σκηνικού ήταν απλή, ότι και αν έλεγαν τα Μ.Μ.Ε., οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες και οι Συντηρητικοί τραγουδούσαν με μια φωνή στα οικονομικά. Για πρώτη φορά τα τελευταία 60 χρόνια στη βρετανική πολιτική ζωή υπήρχε κυβέρνηση συνασπισμού. Παρομοίως, ο λαός περιέβαλε με εμπιστοσύνη αυτή τη νέα μορφή κυβέρνησης. Με τα τόσα οικονομικά προβλήματα θα ήταν καλύτερο να διαχειριζόταν την κατάσταση ένας συνασπισμός, χωρίς να εμποδίζεται από την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος.
Την τελευταία φορά που η Βρετανία είχε κυβέρνηση συνασπισμού ήταν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του 1930. Σε μια επανάληψη της ιστορίας, οι τότε Τόρις σχημάτισαν κυβέρνηση με το παλιό Φιλελεύθερο Κόμμα.
Το Νέο Εργατικό Κόμμα ξεκίνησε έναν παρατεταμένο αγώνα για τηνεκλογή νέας ηγεσίας που άφησε το πολιτικό πεδίο ανοικτό για να πετάξει στα σκουπίδια ο Συντηρητικός Συνασπισμός όλη την οικονομική στρατηγική που είχε ακολουθήσει το Εργατικό Κόμμα όταν ήταν στην κυβέρνηση. Προηγουμένως, οι Συντηρητικοί είχαν υποστηρίξει το αρχικό σχέδιο των Εργατικών για τηνεπίτευξη της οικονομικής σταθερότητας.
Ο Συνασπισμός εργάστηκε πάνω σε ένα συμφωνημένο πλαίσιο. Μέσα σε αυτή τη συμφωνία δεν υπήρχε αναφορά για αναδιάρθρωση του N.H.S. Τότε, τον Οκτώβριο του 2010, ο Συντηρητικός υπουργός Οικονομικών George Osborn ανακοίνωσε την πρώτη φάση του προγράμματος λιτότητας. Ο Nick Cleeg και το κόμμα του έδωσαν την πλήρη υποστήριξη τους στο γενικότερο πλαίσιο του προγράμματος. Ακόμη και αν αυτό το πρόγραμμα πρότεινε μεγάλες περικοπές στις φοιτητικές επιχορηγήσεις και περικοπές στη χρηματοδότηση του N.H.S ως ΕΙΚΟΣΙ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΑ ΛΙΡΕΣ σε τέσσερα χρόνια. Δεν υπήρχε καμία αναφορά για την αναδιάρθρωση που έφτανε τα επίπεδα του Γαργαντούα, την οποία σχεδίαζε ο Andrew Lansley τα τελευταία έξι χρόνια.
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες είχαν υποστηρίξει ένα σχέδιο για να αποσυρθούν τα φοιτητικά δάνεια, αλλά μετά υποστήριξαν την αύξηση στα δίδακτρα. Επίσης είχαν υποστηρίξει την αύξηση της χρηματοδότησης του N.H.S. Οι φοιτητικές Ενώσεις κάλεσαν τα μέλη τους σε κινητοποιήσεις και η πρώτη από τις πολλές διαδηλώσεις έλαβαν μέρος. Σε μια απ' αυτές τις διαδηλώσεις κάποιοι φοιτητές πέταξαν σκουπίδια στα κεντρικά γραφεία του Συντηρητικού Κόμματος. Τα Μ.Μ.Ε. άρχισαν τις υπερβολές και μιλούσαν «για σκοτεινές δυνάμεις σε δράση»
Ο Lansley πέταξε το Νομοσχέδιο περί Υγείας και Ασφάλειας στα μούτρα ενός ανυποψίαστου κοινού και μιας δύσπιστης πολιτικής τάξης. Ακόμη και τα Μ.Μ.Ε. έμειναν άναυδα.
Ένας σκληρός ανταγωνισμός θα οδηγούσε το N.H.S στην αγκαλιά της αγοράς, σύμφωνα με τα αμερικανικά πρότυπα. Η ιδέα του Lansley ήταν απλή: μόνο η ορθοδοξία της αγοράς ήταν κατάλληλη για να αναγκάσει το N.H.S. να γίνει μια επικερδής επιχείρηση. Η αντίδραση ήταν βέβαιη. Το εμβρόντητο κοινό ήθελε να μάθει πως πέρασε αυτός ο νόμος χωρίς εξονυχιστικό έλεγχο. Σήμανε άραγε το τέλος του N.H.S.;
Ο Συνασπισμός ισχυρίστηκε ότι οι εργαζόμενοι στον τομέα υγείας και το Εργατικό Κόμμα ήταν απομονωμένοι. Οι Clegg και Cameron έτρεξαν να σώσουν τον Νόμο, υπογράφοντάς τον, δηλαδή, σχεδόν νομιμοποιώντας τον.
Ο Ed Millaband, ηγέτης των Εργατικών, επισήμανε ότι μέσα στον Νόμο υπήρχε γραπτός όρος που όριζε ξεκάθαρα ότι το N.H.S θα έπρεπε λειτουργεί σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις. Αυτός ο μοναδικός όρος θα μπορούσε με ένα κτύπημα να διαλύσει όλη τη δημόσια υπηρεσία και τις κύριες αξίες του. Ο Cameron ισχυρίστηκε ότι αυτό δεν ήταν αληθές. Πήγε ακόμη πιο μακριά υπαινισόμενος ότι ο Millaband ψευδόταν. Αλλά αυτό που έγινε προφανές ήταν ότι οι Cameron και Clegg δεν είχαν καν διαβάσει τον νόμο, ακόμη και αν είχαν βάλει προηγουμένως την υπογραφή τους.
Ο Cameron ισχυρίστηκε ότι η τεράστια πλειοψηφία των εργαζόμενων στην Υγεία ήταν σύμφωνοι με τον Νόμο, λέγοντας επίσης ότι θα απελευθέρωνε την υπηρεσία και θα επέτρεπε μεγαλύτερο βαθμό επιλογής. Θα επέτρεπε στους γιατρούς να έχουν πλήρη έλεγχο του προϋπολογισμού τους. Οι εργαζόμενοι στον τομέα Υγείας απέρριψαν τους ισχυρισμούς του Cameron ως απόλυτα σκουπίδια.
Το 92% των εργαζόμενων στον τομέα Υγείας στράφηκαν ενάντια στον Νόμο και το 67% της κοινής γνώμης θέλει την πλήρη κατάργηση του Νόμου.
Έξαφνα ο Clegg ανακοίνωσε ότι ήταν αντίθετος με τον Νόμο επί της αρχής. Τα ενεργά μέλη των Φιλελεύθερων Δημοκρατών έβλεπαν τα σύννεφα να μαζεύονται και απαίτησαν να γίνουν διορθώσεις στον Νόμο. Ο Cameron άρχισε να πιάνει το νήμα από την αρχή αποκαθιστώντας το αξίωμα του Υπουργού Υγείας για να δει πιο ολοκληρωμένα την λειτουργία των Υπηρεσιών Υγείας. Προσπάθησε να αποκαταστήσει την δημόσια εμπιστοσύνη υποσχόμενος ότι θα διατηρήσει τις κύριες αρχές του N.H.S. Παρόλα αυτά ο Cameron ακόμη διατηρούσε την πεποίθησή του ότι συνολικά το N.H.S. χρειαζόταν αναδιάρθρωση σε μαζική κλίμακα. Αλλά δεν μπορούσε να αποφύγει τις ερωτήσεις; Γιατί η ιδιωτικοποίηση και η αναδιάρθρωση δεν ήταν μέρος του προγράμματός του; Και γιατί κρατήθηκε έξω από το πρόγραμμα του κυβερνητικού συνασπισμού; Πότε ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός σχετικά με τα σχέδια για ιδιωτικοποίηση και αναδιάρθρωση;
Στο επόμενο άρθρο θα διερευνήσουμε τις περίπλοκες διπλές συναλλαγές, το παρασκήνιο και τους εκβιασμούς και τις ολοένα αυξανόμενες διαμάχες στη Βουλή των Λόρδων, τον ρόλο των Μ.Μ.Ε. και τις διαδηλώσεις που ξεπήδησαν σε όλη την Αγγλία.
του ανταποκριτή μας από το Λονδίνο, Alan Pritchard
μετάφραση: Γιάννης Χρονόπουλος
