ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Ο Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής υπουργός εξωτερικών το 1859, είχε διατυπώσει πολλές φορές σε οικογενειακές συγκεντρώσεις την άποψη ότι οι πιο εύπορες τάξεις έπρεπε να στραφούν στην αγορά ελληνικών προϊόντων, προκειμένου να ενισχυθεί η εγχώρια παραγωγή, που η ενίσχυσή της για τον Ραγκαβή αποτελούσε εθνική ανάγκη.
Ο γιος του Κλέων διέδωσε την ιδέα σε μαθητές και φοιτητές οι οποίοι στις 10 Μαΐου του 1859 βγήκαν περίπατο στο πεδίο του Άρεως φορώντας ψάθινα καπέλα από τη Σίφνο, που ονομάζονταν σκιάδια.
Όλοι οι εισαγωγείς καπέλων από το εσωτερικό που πλήττονταν από αυτήν την πρωτοβουλία, έστειλαν στο πεδίο του Άρεως υπαλλήλους τους που φορούσαν αστεία και κουρελιασμένα σκιάδια για να διακωμωδήσουν τους νέους, με αποτέλεσμα να γίνουν επεισόδια.
Οι ταραχές αυτές της 10 ης Μαΐου και 11ης έμειναν στην Ιστορία ως τα «σκιαδικά».
Ωστόσο, η αντιπολίτευση, εθελοτυφλώντας για το πώς ήταν πραγματικά η κατάσταση, προκαλούσε σύγχυση στο λαό σκορπίζοντας διάφορες διαδόσεις, όξυνε τα πνεύματα με κάθε τρόπο και εκμεταλλευόταν και την παραμικρή αφορμή για να προκαλέσει αναταραχές. Έτσι, από μια ελάχιστη αφορμή εκτυλίχθηκαν δυσάρεστες σκηνές στις πέντε η ώρα το απόγευμα της Κυριακής 10 Μαΐου. Φοιτητές του πανεπιστημίου, μαθητές γυμνασίων και πολλοί νέοι γενικά εμφανίστηκαν στο Πεδίο του Άρεως, την ώρα που ακουγόταν η στρατιωτική μουσική. Φορούσαν ντόπια ανοιξιάτικα καπέλα και διαμαρτύρονταν εναντίον κάποιων εμπορικών καταστημάτων που έφερναν από την Ευρώπη ψάθινα καπέλα, τα οποία πουλούσαν δήθεν αρκετά ακριβά. Οι υπάλληλοι των καταστημάτων κορόιδεψαν τους νεαρούς που διαμαρτύρονταν κατά της εισαγόμενης πολυτέλειας και γρήγορα ξέσπασε μεταξύ τους φοβερή σύγκρουση.
Η αστυνομία επενέβη ενώπιον του βασιλικού ζεύγους, που τυχαία ήταν παρόν, και με τις οδηγίες του ίδιου του διοικητή της απαίτησε τη διάλυση των διαταγή και οπισθοχώρησαν στο προάστιο της Νεάπολης, κυνηγημένοι από την αστυνομία - η οποία μάλιστα συνέλαβε τρεις από τους διαδηλωτές. Οι νεαροί αμύνθηκαν χρησιμοποιώντας ως οχυρό ένα παντοπωλείο, τις κούνιες και τα καθίσματα του οποίου πετούσαν εναντίον των αστυνομικών που είχαν ορμήσει καταπάνω τους. Τελικά, κατάφεραν να τους εκτοπίσουν από το παντοπωλείο στη Νεάπολη, όχι όμως και να τους διαλύσουν, γιατί σαν ένα σώμα κατευθύνθηκαν προς το κέντρο της πόλης και στη διασταύρωση των οδών Ερμού και Αιόλου, εκεί όπου βρισκόταν το ορυβώδες των πολιτευόμενων καφενείο «η Ωραία Ελλάς», συγκεντρώθηκαν ξανά, ενώ μαζί με αυτούς ήρθε μεγάλο πλήθος για να συνδράμει.
Νέοι και λαός ανηφόρισαv την οδό Ερμού και ξεκίνησαν διαδήλωση κάτω από τα ανάκτορα, ζητώντας την ελευθέρωση των τριών συλληφθέντων νέων, καθώς και την αποπομπή του διοικητή της αστυνομίας Δημητριάδη. Κάποιοι λόχοι του πεζικού μαζί με χωροφύλακες και αστυνόμους μόλις τα μεσάνυχτα κατάφεραν να διαλύσουν το πλήθος και να επαναφέρουν την τάξη - η οποία όμως επρόκειτο να διαταραχθεί και την επόμενη μέρα. Πράγματι, την επόμενη μέρα σπουδαστές και πλήθος κόσμου μαζεύτηκαν ξανά στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου και διέσχισαν τους δρόμους της πόλης διαδηλώνοντας. Όταν έφτασαν στο αστυνομικό τμήμα – το οποίο βρισκόταν στο κέντρο της Παλαιάς Αγοράς – χλεύασαν το διοικητή της αστυνομίας. Από εκεί κατευθύνθηκαν προς το υπουργείο Εσωτερικών, όμως η στρατιωτική δύναμη διέλυσε το πλήθος.
Τότε ο υπουργός Εσωτερικών Προβελέγγιος ζήτησε να συσταθεί μια επιτροπή από τους σπουδαστές για να τον ενημερώσει σχετικά με τα αιτήματά τους. Στην απαίτηση της επιτροπής να αποπεμφθεί ο διοικητής της αστυνομίας ο υπουργός απάντησε ότι αυτό θα γινόταν μόνο σε περίπωση που αποδεικνυόταν ότι ο τελευταίος ξεπέρασε τα καθήκοντά του κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του. Η απάντηση του υπουργού δεν άρεσε στους οργισμένους νέους, οι οποίοι έστειλαν την επιτροπή στα ανάκτορα, για να ζητήσει από τον ίδιο το βασιλιά την αποπομπή του Δημητριάδη. Αλλά ο βασιλιάς τούς προειδοποίησε ότι δεν μπορούσε να δεχτεί την επιτροπή για ακρόαση, ενώ όσοι ήθελαν να τον συναντήσουν προσωπικά θα έπρεπε κατά την ανακτορική εθιμοτυπία να υποβάλουν προηγουμένως τις αναφορές τους.
Ωστόσο, η άρνηση του βασιλιά να δεχτεί την επιτροπή εξόργισε περισσότερο τους νεαρούς και η συγκέντρωσή τους στο Πανεπιστήμιο γινόταν ολοένα και πιο απειλητική. Ο φρούραρχος της Αθήνας Σούτσος, οδηγώντας μια σχετικά μεγάλη στρατιωτική δύναμη, πολιόρκησε το Πανεπιστήμιο και απώθησε τους ταραχοποιούς. Το υπουργικό συμβούλιο, από την άλλη, σε έκτακτη συνεδρίαση στις 4 μ.μ., έκανε δεκτή την παραίτηση του διοικητή και ανέθεσε τα καθήκοντά του στο γραμματέα της αστυνομίας. Επίσης, αποφάσισε τη διακοπή των μαθημάτων του Πανεπιστημίου για μερικές μέρες και διέταξε το νομάρχη Αττικής και Βοιωτίας να βγάλει προκήρυξη, με την οποία να απαγόρευε οποιαδήποτε συγκέντρωση. Με τα μέτρα αυτά αποκαταστάθηκε η ησυχία, αλλά ταυτόχρονα δεν σταμάτησαν να υπάρχουν οι αφορμές για την πρόκληση νέων ταραχών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Οδυσσέας Δημητρακόπουλος – « Τα σκιαδικά», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Τόμος 15, σελ. 187- Αθήνα 1977
2. Κωνσταντίνος Δημαράς – Ιδεολογική υποδοχή του νέου ελληνικού κράτους – « Τα σκιαδικά», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Τόμος 15, σελ. 480 - 481, Αθήνα 1977
3. Άλκης Ρήγας 25-2-2007 «Το Πανεπιστήμιο και οι φοιτητές στην πρωτοπορία του αντιδυναστικού Αγώνα», Εφημερίδα «Η Αυγή»
4. Άλκης Ρήγας 24-3-2007 «Τα Σκιαδικά επιταχύνουν τον αντιδυναστικό Αγώνα», Εφημερίδα «Η Αυγή»