ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
Η απήχηση, που είχε η ιδεολογία εναντίον του Όθωνα σχεδόν σε ολόκληρο τον ελληνισμό αναμφίβολα ενθάρρυνε την αντιπολίτευση στην Αθήνα, στις παρατάξεις της οποίας επικρατούσε επαναστατικός πυρετός. Η 25η Μαρτίου 1861 γιορτάστηκε σε πολλά μέρη με συμπόσια, στα οποία ακούστηκαν αρνητικά λόγια και υπαινιγμοί για το βασιλιά Όθωνα.
Συνωμοσία κατά των κυβερνώντων
Δύο μήνες μετά, άλλωστε, το υπουργικό συμβούλιο πληροφορήθηκε ότι κάποιοι νέοι και μερικοί αξιωματικοί είχαν ήδη κάνει συνωμοσία κατά των κυβερνώντων. Όταν, όμως, έμαθε ότι προγραμματιζόταν η πρόκληση αναταραχών με στόχο να ανατρέψουν το καθεστώς, στις 16 Μαΐου συνέλαβε και επιβίβασε σε ένα από τα πλοία που ήταν δεμένα στον Πειραιά τον υποδιοικητή του πυροβολικού ταγματάρχη Χ. Ζυμβρακάκη, τον ταγματάρχη του πεζικού Δ. Βότσαρη, καθώς και τους υπολοχαγούς Ν. Μακρή και Δ. Κλίμακα. Την επόμενη μέρα μετέθεσε σε επαρχίες όλους τους υπόλοιπους αξιωματικούς που είχαν καταγγελθεί ότι βρίσκονταν σε συνεννόηση με τους συλληφθέντες. Οι τέσσερις στρατιωτικοί στάλθηκαν στο Ναύπλιο και φυλακίστηκαν στο φρούριο Ιτς-Καλέ, ενώ ύστερα από λίγο στο φρούριο της Ακροναυπλίας φυλακίστηκε και ο αντισυνταγματάρχης Πάνος Κορωναίος, αφού από τις ανακρίσεις αποκαλύφθηκε ότι ήταν και αυτός συνωμότης. Σε αυτά τα γεγονότα δεν δόθηκε μεγάλη σημασία, γιατί κατά τα τέλη του Ιουνίου ο βασιλιάς Όθωνας πήγε στα λουτρά του Γανστάιν στην Αυστρία, αφήνοντας τη διακυβέρνηση στη βασίλισσα Αμαλία. Βέβαια, η κοινή γνώμη δεν σταμάτησε να αναστατώνεται από τις ειδήσεις για τις ανακρίσεις και τη δίκη αυτών που είχαν ενοχοποιηθεί. Ήταν μεγάλο το λάθος της κυβέρνησης να συγκεντρώσει όλους τους συνωμότες αξιωματικούς στο Ναύπλιο, γιατί εκεί μετέφερε, εκτός από εκείνους που φυλακίσθηκαν, και πολλούς από εκείνους που ενοχοποιήθηκαν∙ και μετά την αθώωση των φυλακισμένων αξιωματικών λίγους μήνες αργότερα − εκτός από τον Κορωναίο που εξακολούθησε να είναι σε φυλακή στο φρούριο της Ακροναυπλίας − όρισε το Ναύπλιο ως μέρος διαμονής τους, δηλαδή την έδρα της αντιπολίτευσης, την εστία της επανάστασης που θα ξεσπούσε.
Η απόπειρα κατά της βασίλισσας Αμαλίας
Ενώ, λοιπόν, η κοινή γνώμη ήταν σε τόση έξαψη και ανταλλάσσονταν φοβερές λογομαχίες και προσβολές ανάμεσα στους λεγόμενους «αφοσιωμένους» και «μη αφοσιωμένους», έγινε μία απόπειρα εναντίον της βασίλισσας Αμαλίας, όσο ο βασιλιάς Όθωνας απουσίαζε στην Ευρώπη.
Στις 6 Σεπτεμβρίου 1861, στις 9 το βράδυ, ένας νεαρός 18 ετών πυροβόλησε με περίστροφο τη βασίλισσα Αμαλία σε κάποια απόσταση από τα ανάκτορα, καθώς επέστρεφε με το άλογο από τον περίπατό της, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Αυτός που πυροβόλησε ονομαζόταν Αριστείδης Δόσιος, δεύτερος γιος του Κωνσταντίνου Δόσιου. Ο τελευταίος είχε διατελέσει γενικός γραμματέας στο υπουργείο Εσωτερικών και ανήκε σε γνωστή οικογένεια που είχε ανάμειξη στην πολιτική και ήταν εγγεγραμμένη στο επονομαζόμενο Αγγλικό Κόμμα − τότε που υπήρχαν εκείνα τα τρία κόμματα. Φυσικά, οι παραδόσεις της οικογένειας ήταν εναντίον του Όθωνα, αλλά ο νεαρός Δόσιος με τον ευέξαπτο και βίαιο χαρακτήρα του έδωσε συνέχεια σε αυτή την αντιπολιτευτική στάση μέχρι που, χωρίς να το γνωρίζουν ο πατέρας του και τα υπόλοιπα μέλη τη οικογένειας, αποπειράθηκε να σκοτώσει. Ειπώθηκε όχι τάχα η απόπειρα κατά της βασίλισσας είχε αποφασισθεί από μία ομάδα νεαρών που σύχναζαν στο γραφείο της εφημερίδας το Μέλλον της Πατρίδος. Επίσης, ότι οι νέοι αυτοί έβαλαν κλήρο για το ποιος θα πυροβολούσε, και ότι, επειδή εκείνος που κληρώθηκε δείλιασε, ανέλαβε ο Δόσιος να το κάνει. Ωστόσο, αυτή η φήμη δεν είναι επιβεβαιωμένη ούτε ο Δόσιος κατέθεσε κάτι τέτοιο. Το μόνο που είπε ήταν ότι ο ίδιος με προσωπική του πρωτοβουλία προχώρησε στην ενέργεια κατά της βασίλισσας, προκειμένου να απαλλάξει την πατρίδα του από την τυραννία και να ικανοποιήσει την κοινή γνώμη.
Σύμφωνα με τις ανακρίσεις και τις καταθέσεις του ίδιου, η απόπειρα έγινε ως εξής: Ο νεαρός Δόσιος, αφού αποφάσισε να δολοφονήσει τη βασίλισσα, πήγαινε κάποιες μέρες στην Πεντέλη και εξασκούνταν στη σκοποβολή. Εκείνο το βράδυ βγήκε από το σπίτι του κατά τις 7.30 μ.μ. και πήρε μαζί του το περίστροφό του. Κατευθύνθηκε προς την πλατεία Όθωνος και περίμενε τη βασίλισσα να επιστρέψει από τον περίπατο της. Αυτή, βέβαια, καθυστέρησε και απελπισμένος πήγε σε ένα ζαχαροπλαστείο, όπου συνάντησε το φίλο του, Γλαράκη∙ μαζί του κατευθύνθηκε προς την οδό Σταδίου, σκεφτόμενος να ξαναγυρίσει σπίτι του. Όταν, όμως, έφτασε στην αρχή της οδού Σταδίου, άκουσε πίσω του το ποδοβολητό των αλόγων της βασιλικής συνοδείας. Έκανε, λοιπόν, μερικά βήματα προς την ανηφόρα που οδηγεί στην πλατεία των ανακτόρων και, αφού στάθηκε σε ένα οικόπεδο δίπλα στην οικία Λημνίου, πυροβόλησε εναντίον της βασίλισσας, αμέσως μόλις αυτή έφτασε σε απόσταση πέντε βημάτων από αυτόν − σύμφωνα με την κατάθεση της κυρίας της αυλής, Γρίβα. Η σφαίρα δεν βρήκε το στόχο, και έτσι ο Δόσιος προσπάθησε να πυροβολήσει και δεύτερη φορά από την ταραχή όμως του ήταν αδύνατον να σηκώσει τον επικρουστήρα και τότε κατέφθασε ο αρχιιπποκόμος Μινδάνερ που βρισκόταν σε απόσταση 50 βημάτων από τη βασίλισσα. Ο Δόσιος έκρυψε γρήγορα το περίστροφο και αρχικά έκανε τον αδιάφορο. Στη συνέχεια όμως τράπηκε σε φυγή, όταν είδε ότι ο Μινδάνερ κάλεσε για βοήθεια τον υπασπιστή και κατευθυνόταν προς αυτόν. Τελικά, συνελήφθη από τους χωροφύλακες που έσπευσαν. Αμέσως οδηγήθηκε ενώπιον του υπουργικού συμβουλίου που συγκαλέστηκε εκτάκτως, και με θάρρος ομολόγησε την πράξη του. Ισχυρίστηκε ότι δεν είχε κανένα συνένοχο και δεν έδειξε να μετανιώνει καθόλου, αλλά, αντιθέτως, είπε ότι η έλλειψη εθνοφυλακής, το ζήτημα της διαδοχής και η γενική οικονομική κατάσταση έκαναν την ενέργειά του άξια συγχώρεσης, και θρησκευτικής και πολιτικής, λόγω των καλών αποτελεσμάτων που αναμένονταν από την επιτυχία της! Περίπου τα ίδια δήλωσε και στη δίκη που έγινε ύστερα από λίγο, ενώ οι δικηγόροι του Π. Παπαρρηγόπουλος και Μπαλάνος απαίτησαν την αθώωσή του, επειδή τάχα έπασχε από μονομανία. Ωστόσο, ο εισαγγελέας Εφετών Κ. Π. Αλεξανδρόπουλος σε μία αγόρευση με πλήρη επιχειρηματολογία αναίρεσε τα επιχειρήματα της υπεράσπισης και ζήτησε με επιμονή την πλήρη καταδίκη του λέγοντας:
«Ακόμα και η προηγούμενη συμπεριφορά του κατηγορούμενου, δηλαδή η σωματική του κατάσταση, ο χαρακτήρας του, η εξάσκηση στη σκοποβολή στην Πεντέλη λίγες μέρες πριν την απόπειρα, η συνεννοημένη απολογία του, ο τρόπος με τον οποίο εκτέλεσε το έγκλημα, η ταραχή της σκέψης του, εξαιτίας της οποίας δεν μπορούσε να πυροβολήσει δεύτερη φορά, το όπλο που έκρυψε, το ότι προσποιήθηκε τον απλό περαστικό, το ότι μετά τράπηκε σε φυγή, ο φόβος του όταν συνελήφθη, ο τελικός σκοπός για την επιτυχία του οποίου έκανε την ενέργεια, η προσπάθειά του να δραπετεύσει, η επίγνωση του αξιόποινου της πράξης του, καθώς και του νόμου που την τιμωρούσε, η υπεράσπισή του στο ακροατήριο, η άρνηση ενός μέρους της επιστολής προς τον πατέρα του, όλα τέλος πάντων που έγιναν πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την απόπειρα αποδεικνύουν έναν άνθρωπο που έχει τα λογικά του. Εάν ύστερα από όλα αυτά, κι αφού επιβεβαιώθηκε με τόσο προφανή τρόπο ότι ο κατηγορούμενος, έχοντας επίγνωση και πλήρη συνείδηση για τη στυγνή πράξη του, την εκτέλεσε, εάν, αφού και εσείς, και όλοι εμείς έχουμε σίγουρα πεισθεί για την εχεφροσύνη του, αλλά θα τον κηρύξετε παράφρονα για λόγους που είναι πέρα από τα καθήκοντά σας, να είστε σίγουροι, κύριοι ένορκοι, ότι αυτή η ετυμηγορία σας θα οπλίσει τα χέρια των δολοφόνων για να καταστρέψουν την ίδια μας την πατρίδα»
Και, παρ' όλο που τον καταδίκασαν στην εσχάτη των ποινών, η βασίλισσα Αμαλία του έδωσε χάρη, με την οποία η ποινή του μετατρεπόταν σε ισόβια δεσμά, μέχρι που τελικά αποφυλακίστηκε, όταν έγινε η μεταπολίτευση. Ωστόσο, από αυτό το γεγονός έπαθε κατάθλιψη και, αφού για πολλά χρόνια τα νεύρα του υπέφεραν, στο τέλος πέθανε.
Βαθιά συγκίνηση
Βεβαίως, αυτή η απόπειρα εναντίον της ζωής της βασίλισσας προκάλεσε βαθιά συγκίνηση στην κοινή γνώμη και έγινε αφορμή για μία στιγμιαία αναγέννηση των φιλοβασιλικών αισθημάτων. Μεγάλο πλήθος κατέκλυσε τους ναούς στις δοξολογίες που πραγματοποιήθηκαν για τη σωτηρία της βασίλισσας. Επίσης, την επόμενη μέρα, όταν αυτή επισκέφθηκε το ναύσταθμο στον Πόρο, το πλήθος την επευφημούσε έντονα, ενώ έσπευσε στις φωταψίες και συμμετείχε αυθόρμητα στον έρανο για την ανέγερση του ναού του Αγίου Σώζοντος. Τα ίδια συναισθήματα εκδηλώθηκαν και στις επαρχίες και στις παροικίες, από όπου στάλθηκαν πολλά συγχαρητήρια και πολλές επιτροπές, προκειμένου να εκφράσουν στη βασίλισσα τη χαρά των κατοίκων για τη διάσωσή της.
ΕΠΙΜΥΘΙΟ
Πιο χαρακτηριστικά όμως είναι όσα έγιναν στην Κωνσταντινούπολη, καθώς καταδεικνύουν το πνεύμα που επικρατούσε εκείνη την εποχή στην πρωτεύουσα του υπόδουλου ελληνισμού. Θα μπορούσε κανείς δικαιολογημένα να ισχυριστεί ότι η Κωνσταντινούπολη συναγωνιζόταν το Ναύπλιο στην αντιπολιτευτική στάση κατά του Όθωνα. Έτσι, ενώ σε όλες τις πόλεις οι εκδηλώσεις για τη διάσωση της βασίλισσας ήταν αυθόρμητες, από την Κωνσταντινούπολη τα συγχαρητήρια που της έστειλαν ήταν υπό όρους. Κανείς, άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνά ότι η Κωνσταντινούπολη υπήρξε η πρωτεύουσα του ελληνισμού για περισσότερο από 15 αιώνες∙ ότι, παρά τις περιπέτειες που πέρασε, απέφυγε τις επιμειξίες με τον τούρκικο λαό∙ ότι μέχρι που ιδρύθηκε το Ελληνικό Βασίλειο ήταν το μόνο κέντρο του έθνους, αλλά και μετά την ίδρυσή του εξακολούθησε να αποτελεί την καρδιά της πλειονότητας του έθνους. Επομένως, στον ελληνικό λαό της Κωνσταντινούπολης συναντά κανείς όλες τις αρετές και τα ελαττώματα του έθνους, και ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά εκείνα που διακρίνουν τους κατοίκους των πρωτευουσών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Bower Leonard and Gordon Bolitho - Otho I King of Greece, A. Biography - Selwen and Blount London 1939
2. Dumler Christian and kathin Jung - Von Athen nach Bamberg: Konig otto von Griencheland Begleithett Zuz, Ausstellung in der Neuen Residenz Bamberg 21 Juni bis 3, November 2002 Munchen - Bayerzzische Schossvervaltung 2002
3. Hyland M. Amalie 1818-1875: Hezzogin von oldeburg, Konigin von Gricheland oldeburg isensec 2004
4. Murken Jan and Sarkia Durian - Ress Konig otto von Griecheland, Mulcum der Gemeinde ottobrann - Bayerische Musle, Band 22, Munchen Weltkunst 1995
5. Γεώργιος Ρούσσος - Όθων και Αμαλία - Μοντέρνοι καιροί Αθήνα 2011
6. Brekis Spyros -PhD - Ιστορία της Νεότερης Ελλάδος, Αθήνα 2005