Του Στάθη Βασιλείου, Διεθνολόγου-Ιστορικού
Βασίλισσα Αχοτέπ της Αιγύπτου
Αν και συντηρητική και ανδροκρατούμενη, η ιστορία της Αιγύπτου παρουσίασε αρκετά παραδείγματα γυναικών που κατόρθωσαν να αναρριχηθούν στον θρόνο και να αφήσουν έντονο το αποτύπωμά τους στο πέρασμα του χρόνου. Ένα από τα πρώτα παραδείγματα, η βασίλισσα Αχοτέπ η Ά, διέτριψε μακρά, ενδιαφέρουσα και πολυτάραχη ζωή. Γεννημένη στα μέσα του 16ου π.Χ. αιώνα, κόρη του Φαραώ Σεναχτενρά έζησε τα ταραγμένα χρόνια της κατοχής της Αιγύπτου από τον λαό των Υξώς. Παντρεύτηκε τον αδερφό της, Φαραώ Σεκενενρά Τάο, ο οποίος σκοτώθηκε σε αψιμαχίες με τους Υξώς στο βορρά. Η Αχοτέπ ανέλαβε τα ηνία της διακυβέρνησης και του πολέμου. Πηγές της εποχής την παρουσιάζουν ως εξαιρετικά δραστήρια και αποφασιστική ηγεμόνα, που συντήρησε την τάξη στο εσωτερικό του βασιλείου της, οργάνωσε τις πολεμικές προπαρασκευές και κινητοποίησε το λαό στον πόλεμο που θα ολοκλήρωνε ο γιός της Αμώσις ο Ά:
«Είναι αυτή που ολοκλήρωσε τις τελετές και φρόντισε την Αίγυπτο... φρόντισε τους στρατιώτες, τους προστάτεψε, έφερε πίσω τους φυγάδες και συγκέντρωσε τους λιποτάκτες. Αυτή ειρήνευσε την Άνω Αίγυπτο και έδιωξε τους εισβολείς»
Τα παραπάνω λόγια αποτελούν φόρο τιμής σε τιμητική στήλη που βρέθηκε στην πόλη της αιγυπτιακής Θήβας, πρωτεύουσας του βασιλείου και αποκαλύπτουν την εκτίμηση και τιμή που έτρεφαν οι Αιγύπτιοι για το πρόσωπό της. Και οι δύο γιοί της Αχοτέπ, Καμώσις και Αμώσις, στέφθηκαν Φαραώ και ολοκλήρωσαν την ανακατάληψη του Άνω Βασιλείου και την εκδίωξη των Υξώς. Στην ίδια στήλη απεικονίζεται η βασίλισσα Αχοτέπ να κραδαίνει πολεμικό πέλεκη με τον οποίο καταβάλει έναν Υξώς ενώ μπροστά της οι εχθροί σκορπίζουν πανικόβλητοι. Πέθανε στα 90 της χρόνια και ετάφη μαζί με τον πέλεκη στις όχθες του Νείλου, δίπλα στον γιο της Καμώση.
• http://en.wikipedia.org/wiki/Ahhotep_I
• Graciela Gestoso Singer, Queen Ahhotep and the golden fly, http://independent.academia.edu/GracielaGestosoSinger/Papers/180356/Ahhotep_I_and_the_Golden_Fly
• Women in ancient Egypt-Reigning Queens, http://www.philae.nu/akhet/Queens.html
• http://www.dinosoria.com/pharaon.html
Φου Χάο, η ιέρεια στρατηλάτης
Η ιστορία της Φου Χάο μοιάζει με παραμύθι. Τον 13ο π.Χ. αιώνα στην Κίνα, ο αυτοκράτωρ Γου Ντίνγκ, της Δυναστείας των Σανγκ αποφάσισε να δημιουργήσει ένα σύστημα συμμαχιών με όλες τις γειτονικές του φυλές παντρευόμενος μία γυναίκα από κάθε βασίλειο. Μία από τις 60 νύφες του ήταν η Φου Χάο, που κατόρθωσε γρήγορα να ξεχωρίσει και να αναρριχηθεί στο αυστηρό και επικίνδυνο περιβάλλον της φεουδαρχικής Κίνας. Μόλις το σαθρό σύστημα συμμαχιών, το δομημένο περισσότερο σε δημόσιες σχέσεις και οικογενιακές αβρόητες παρά στον πολιτικό ρεαλισμό, κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος, η Φου Χάο ανέλαβε πρωτοβουλίες που την ανέδειξαν σύντομα στα ύπατα αξιώματα του βασιλείου. Παρά τα αυστηρά ήθη της εποχής, κατόρθωσε να αναδειχθεί σε στρατηγό και μάλιστα σε μία από τις πιο επιτυχημένες της επόχής της. Πηγές αναφέρουν ότι οδήγησε το στρατεύματά της σε πολλές εκστρατείες, μέχρι την ολοκληρωτική ήττα των εχθρών της, σε μια παγίδα που έλαβαν μέρος κάπου 13.000 στρατιώτες. Παράλληλα κατέλαβε και τον βαθμό της αρχι-ιέρειας, γεγονός αξιοσημείωτο σε μια κοινωνία με έντονο θρησκευτικό αίσθημα. Ενδεικτικό της ισχύος της και της εκτίμησης του βασιλιά και του λαού της είναι ότι ετάφη σε ιδιαίτερο τύμβο, πλαισιωμένη με πολλά κτερίσματα, θησαυρούς και όπλα, αντί να ταφεί παραδοσιακά δίπλα στο σύζυγό της.
• Cultural China, http://history.cultural-china.com/en/48History11636.html
• Dias del Futuro Pasado, http://www.futuropasado.com/?p=541
• http://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_of_Fu_Hao
Οι γυναίκες της Τεγέας (8ος π.Χ. αι.)
Το 775π.Χ. η Ελλάδα περνούσε την λεγόμενη περίοδο των «Σκοτεινών Χρόνων». Οι Δωριείς, έχοντας καταλάβει την Λακωνία, εισέβαλαν στη γειτονική Αρκαδία και συγκρούστηκαν με τον στρατό των Τεγεατών. Η μάχη διαρκούσε σκληρή και ο στρατός των Τεγεατών, υπό τον βασιλιά Πολυμήστορα πιεζόταν από τους αριθμητικά υπέρτερους Δωριείς. Κι ενώ οι τάξεις των Τεγεατών κινδύνευαν να σπάσουν και να κατασφαγούν, η βασίλισσα Χοίρα, επικεφαλής των γυναικών της Τεγέας και των υπηρετριών της, πλαγιοκόπησαν τους εχθρούς εφορμώντας από το δασώδη λόφο Φυλακτρίδα. Αιφνιδιασμένοι οι Λάκωνες και βρισκόμενοι υπό τα ξίφη και δόρατα των Τεγεατών και από τα ακόντια και σφενδόνες των γυναικών, που χρησιμοποιούσαν στο κυνήγι και τα κοπάδια, «έσπασαν» και υποχώρησαν. Η Τεγέα σώθηκε από την υποδούλωση και ο βασιλιάς Χάριλλος συνελήφθη αιχμάλωτος μαζί με πολλούς στρατιώτες του που δεν πρόλαβαν να υποχωρήσουν και κυκλώθηκαν. Οι Τεγεάτες έστησαν στην αγορά της πόλεως τρόπαιο αφιερωμένο στον θεό Άρη τον «Γυναικοθήνα» την τιμή του οποίου γιόρταζαν αποκλειστικά οι γυναίκες πίνοντας και χωρίς να δίνουν κρέας από τα σφάγια στους άνδρες.
• Παυσανίας, Ελλάδος Περιήγησις, Αρκαδικά 48, 4-5
Οι γυναίκες του Άργους υπερασπίζονται την πόλη (5ος π.Χ. αι.)
Η Σπαρτιατική ηγεμονία απλώθηκε σιγά σιγά σε ολόκληρη την Πελοπόνησσο. Το Άργος ωστόσο κατόρθωσε να διατηρήσει την κυριαρχία του. Όχι όμως χωρίς σκληρούς αγώνες. Το 494π.Χ. στη μάχη της Σήπειας ο Σπαρτιάτης βασιλιάς Κλεομένης ο Α΄αιφνιδίασε τον στρατό των Αργείων και τον κατέστρεψε. Πολλοί Αργείοι βρήκαν καταφύγιο στο ιερό άλσος του ήρωα Άργου, που αποτελούσε άβατο για τους μη-Αργείους. Σε μια κίνηση αδιανόητης ύβρεως ο Κλεομένης πυρπόλησε το άλσος. Όσοι Αργείοι δεν κάηκαν ζωντανοί, σφαγιάστηκαν από τις σπαρτιατικές λόγχες. Κάπου 6.000 άνδρες του Άργους βρήκαν το θάνατο, πάνω από τα 2/3 του στρατού. Η πόλη έστεκε ανυπεράσπιστη αλλά τότε μια αριστοκρατικής καταγωγής Αργεία, η Τελεσίλλα ψάλλοντας ύμνους και ποιήματα κατόρθωσε να εμψυχώσει τις γυναίκες και τους γέρους και να οργανώσει την άμυνα της πόλης. Επανειλημμένες απόπειρες των Σπαρτιατών με κλίμακες να υπερκεράσουν τα τείχη της πόλης απέτυχαν, αν και όχι χωρίς κόπο και απώλειες για τις γυναίκες. Ο Κλεομένης, αντιμετωπίζοντας προβλήματα επισιτισμού και μπροστά στον κίνδυνο να χαρακτηριστεί ο νικηφόρος ως τότε στρατός του ανάξιος να λυγίσει την αντίσταση των τειχών, υφιστάμενος απώλειες και διακινδυνεύοντας εξέγερση των ειλώτων στη Σπάρτη, έκανε την ανάγκη φιλοτιμία και έλυσε την πολιορκία. Στην Σπάρτη δέχθηκε σκληρή κριτική τόσο για την ύβρη του στο αργείον άλσος όσο και για την ατιμωτική υποχώρηση αλλά δήλωσε ότι «δεν αρμόζει σε άνδρες να πολεμάνε με γυναίκες». Οι Αργείοι τίμησαν τις γυναίκες που έσωσαν την πόλη θάβοντας τις πεσούσες κατά μήκος της δημοσίας οδού, ενώ καθιέρωσαν μία μέρα «γυναικοκρατίας» στη διάρκεια της εορτής των 'Υβριστικών».Επιπλέον θέσπισαν την γιορτή της Ήρας της Αρείας όπου γυναίκες χόρευαν φορώντας κορινθιακά κράνη.
• Ηροδότου Ιστορίαι, Βιβλίο Έκτο
• Παυσανία, Ελλάδος Περιήγησις, Κορινθιακά 2,20
