Η άνοδος του Διοκλητιανού στον αυτοκρατορικό θρόνο της Ρώμης υπήρξε ένα κομβικό σημείο στην ιστορία της μακραίωνης αυτοκρατορίας. Για πρώτη φορά τέθηκε ο διαχωρισμός Ανατολής και Δύσης στον ρωμαϊκό κόσμο, μία διάκριση που σε κάποιο βαθμό συνεχίζεται ως σήμερα, έστω κι αν δεν υφίσταται πλέον η Ρωμαϊκή αυτοκρατορία.

Το αυτοκρατορικό δίδυμο Ιουστινιανού και Θεοδώρας υπήρξε ένα από τα διάσημα ζεύγη της Παγκόσμιας Ιστορίας. Το πολιτικό όραμά τους άφησαν ένα ανεξίτηλο σημάδι στην εξέλιξη της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ως το πιο ισχυρό χριστιανικό κράτος εκείνης της εποχής με παγκόσμιες προεκτάσεις, του οποίου ο απόηχος φτάνει ως σήμερα.

Στο λυκόφως του 6ου αιώνα μ.Χ. η Βυζαντινή αυτοκρατορία βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο: ένας τύραννος στον αυτοκρατορικό θρόνο της Κωνσταντινούπολης, ο Φωκάς, κυβερνά την αυτοκρατορία με αυταρχικό τρόπο και τη χρήση ωμής βίας, ενώ οι Σασσανίδες Πέρσες και οι Άβαροι απειλούν την ίδια την ύπαρξή της. Εκείνη την κρίσιμη στιγμή θα εμφανιστεί στο προσκήνιο ένας άνδρας που θα δράσει με αποφασιστικότητα, ψυχικό σθένος, εξαίρετη στρατηγική σκέψη και τόλμη: Ο Ηράκλειος.

Στα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. η Βυζαντινή Αυτοκρατορία πολεμά ξανά για την επιβίωσή της. Ένας άλλος κίνδυνος, ακόμη πιο θανάσιμος από τους Σασσανίδες Πέρσες, αναδύθηκε μέσα από τις ερήμους της Μέσης Ανατολής: Οι Άραβες.

Η βασιλεία του Νικηφόρου Φωκά διήρκεσε μόλις για έξι χρόνια, (963-969) αλλά άφησε ανεξίτηλα σημάδια στη βυζαντινή ιστορία. Υπήρξε μία τόσο έντονη περίοδος, που επηρέασε ακόμα και τον νέο ελληνικό πολιτισμό. Γόνος οικογένειας της στρατιωτικής αριστοκρατίας, έθεσε ως πρωταρχικό πολιτικό στόχο την εξάλειψη της αραβικής στρατιωτικής απειλής και την ανάδειξη της Ορθοδοξίας ως την κυρίαρχη θρησκευτική και ιδεολογική δύναμη στις επαρχίες που χάθηκαν κατά τον 7ο αιώνα. Γι’ αυτόν τον λόγο, ηγήθηκε της μεγάλης βυζαντινής εποποιίας στην Ανατολή και στη Μεσόγειο που οδήγησε στην επανάκτηση αυτών των επαρχιών και αναδείχθηκε σε μεγάλη στρατιωτική ιδιοφυία.

Ο περιπετειώδης τρόπος με τον οποίο ανήλθε στην εξουσία, ο γάμος και η σχέση του με τη νεαρή και όμορφη χήρα του αυτοκράτορα Ρωμανού, η βαθύτατα θρησκευόμενη, μοναχική και οξύθυμη προσωπικότητά του και οι αποφάσεις που πήρε σε θέματα εσωτερικής πολιτικής προκάλεσαν έντονες αντιμαχίες που υπέσκαψαν την εσωτερική ενότητα και την εξουσία του. Στο τέλος, η κρίση γύρω από το πρόσωπο του κορυφώθηκε σε τέτοιο βαθμό ώστε εξυφάνθηκε μία συνομωσία με στόχο τη φυσική εξόντωσή του. Ο αποτρόπαιος τρόπος με τον οποίο δολοφονήθηκε ο ήρωας της Ανατολής συγκλόνισε τον λαό του και σφράγισε τη συλλογική μνήμη μέχρι τις μέρες μας.

Στον Ε΄ Τόμο της σειράς «Βυζαντινοί Αυτοκράτορες – Στρατηγοί» του Εκδοτικού Οίκου «Historical Quest» παρουσιάζονται και αναλύονται σε έξι κεφάλαια διάφορες πτυχές που αφορούν τη δράση του Νικηφόρου Φωκά καθώς και την περίοδο που δέσποσε αυτός ο σπουδαίος ηγέτης: οι πόλεμοι και ο στρατός του, η ζωή και η βασιλεία του, οι στρατιωτικές πραγματείες του και η γαιοκτητική του πολιτική.

Υπήρξε μία περίοδος οικονομικής και πνευματικής αναγέννησης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η έναρξη της μεγάλης και πολυπόθητης αντεπίθεσης σ’ όλα τα μέτωπα. Η φρικτή δολοφονία του Νικηφόρου Φωκά δεν ανέκοψε την άνοδο των Βυζαντινών, αλλά άφησε ένα μεγάλο ερωτηματικό για το τι θα μπορούσε να πετύχει ακόμη αυτός ο ικανός στρατηγός και αυτοκράτορας.

Ούτε η βασιλεία του Ιωάννη Τσιμισκή υπήρξε μακρόχρονη· μόλις επτά χρόνια, (969-976) αλλά αναμφίβολα, ο αυτοκράτορας Ιωάννης Τσιμισκής υπήρξε αναμφισβήτητα ένας από τους πρωταγωνιστές της χρυσής εποχής του Βυζαντίου κατά τον 10ο αιώνα. Ενέπνεε τους στρατιώτες και τον λαό του με τη φλογερή ανδρεία του και το αίσθημα δικαιοσύνης με το οποίο διοικούσε τον στρατό και το κράτος. Πάντα στην πρώτη γραμμή, έτοιμος να ριχθεί στη φωτιά της μάχης και να διακινδυνεύσει τη ζωή για τη χάρη της αυτοκρατορίας, συνάρπαζε τους πολεμιστές του που τον ακολουθούσαν όπου τους ζητούσε. Αποτελούσε το πρότυπο του βυζαντινού «ιππότη».

Στον ΣΤ΄ Τόμο της σειράς «Βυζαντινοί Αυτοκράτορες – Στρατηγοί» του Εκδοτικού Οίκου «Historical Quest» παρουσιάζονται και αναλύονται σε έξι κεφάλαια η ζωή και η βασιλεία του μεγάλου αυτοκράτορα Ιωάννη Τσιμισκή, αλλά και οι νικηφόρες εκστρατείες του εναντίον των Ρως, των Βουλγάρων και των Αράβων. Επίσης, αναδεικνύονται σημαντικές πλευρές του βυζαντινού στρατού εκείνης της περιόδου, όπως η τακτική οργάνωσή του, το στρατηγικό του δόγμα, η θέση του μέσα στη βυζαντινή κοινωνία, η διαμόρφωση μιας ισχυρής στρατιωτικής ιδεολογίας, οι θεσμοί του και η σχέση του με το κλασικό παρελθόν.

O Ιωάννης Τσιμισκής, στην ιστορία δεν έμεινε ως απλά άλλος ένας νικηφόρος στρατηλάτης. Η πολυδιάστατη προσωπικότητά του κεντρίζει πάντα το ενδιαφέρον. Αγαπήθηκε όσο λίγοι αυτοκράτορες και δοξάστηκε όσο λίγοι στρατηγοί. Ο χαμός του θρηνήθηκε από τον λαό του, ο οποίος έτρεφε ειλικρινά αισθήματα αφοσίωσης και πίστης γι’ αυτόν, γεγονός σπάνιο για τα δεδομένα της εποχής. Το ανεξίτηλο στίγμα της δράσης του, ο πρωταγωνιστικός του ρόλος στη δολοφονία του προκατόχου του Νικηφόρου Φωκά, τον έφερε σε αέναη εσωτερική πάλη και η επίκληση του για συγχώρεση μέχρι τέλους, ίσως, τελικά, να μην αφήσει πολλούς από μας ασυγκίνητους. Ίσως να δούμε με την ίδια συμπάθεια και κατανόηση, θύμα και θύτη, τον Νικηφόρο Φωκά και τον Ιωάννη Τσιμισκή, δύο συγκλονιστικές προσωπικότητες, δύο δυνατούς και συνάμα ευάλωτους άνδρες, δυο αληθινούς Βυζαντινούς ήρωες.